Perfectionist: Van valkuil naar kwaliteit

Ben jij een perfectionist /controlefreak of een go with the flow moeder?

Beantwoord de volgende zinnen met ja of nee:

• Ik maak altijd een planning, zelfs voor eenvoudige alledaagse dingen.
• Ik raak snel geïrriteerd door kleine zaken.
• Ik vind het moeilijk om fouten toe te geven, te zeggen dat ik het verkeerd begrepen heb of dat ik van gedachten ben veranderd.
• Ik heb de neiging om taken uit te stellen.
• Ik vind het lastig hulp te accepteren als ik weet dat ik het zelf kan.
• Ik maak graag lijstjes van alles.
• Ik richt mij altijd op het nut van zaken.

En, hoe vaak heb je ja geantwoord?

• 1-2 x JA – Jij hebt geen tips nodig, maar een compliment. Je doet het hartstikke goed!
• 3-4 x JA – Je gaat vrij relaxed met de dingen om.
• 5-6 x JA – Je hebt de neiging de touwtjes af en toe wat strak in handen te willen houden en alles goed te willen doen.
• 7-8 x JA – Je bent een behoorlijke control freak, tijd om wat dingen los te laten, voor jezelf en je omgeving.
• 9-14 x JA – Je bent een echte perfectionist en control freak. Hoogste tijd om je leven anders in te richten, desnoods met professionele hulp want dit gaat niet werken als moeder!

Mama is een perfectionist

Veel vrouwen en dan met name moeders, herkennen de perfectionist in zichzelf. We willen het gewoon graag goed doen en hebben ook vaak oog voor detail. Niets mis mee. Totdat het je gaat tegenwerken.

De dingen graag perfect willen doen geeft een drive, een energie om hard te werken en dingen klaar te spelen. Maar op het moment dat je kinderen hebt kan dit nog wel eens lastig worden.

Pas op dat je perfectionisme niet je valkuil wordt waardoor je altijd op aan staat, teveel wil voor de tijd die je hebt- en daardoor jezelf constant voorbij loopt. Met kinderen kan je gewoon niet alles onder controle hebben- en dat moet je ook helemaal niet willen!  

We streven vaak naar een perfectie en leggen daarmee de lat soms te hoog voor onszelf. Het risico daarvan is dat je constant onder druk staat, het druk hebt en je druk voelt. Dit kan tot gevoelens van onmacht, overwhelm en faalangst leiden.

En een controlfreak!

We voelen ons vaak heel erg verantwoordelijk voor alles en iedereen. We regelen van alles voor iedereen, denken al 100 stappen vooruit, om maar niets te missen.

Als perfectionist, wil je graag op allerlei manieren grip hebben. Grip op wat je doet, wat er op je afkomt, wat er gebeurt. Je willen controle hebben. Niet zozeer door alles te willen bepalen, maar juist door niets los te willen laten, niets te willen missen en vooral geen steekjes te laten vallen.

Het is vaak makkelijker om te reageren op alles wat er gebeurt en op je afkomt, dan keuzes te maken op voorhand. Controle geeft ons een gevoel van veiligheid en daarom proberen we daaraan vast te houden.

Want stel dat je de controle zou verliezen, dan weet je ook niet welke kant het op gaat en lopen dingen wellicht minder goed of efficiënt als gehoopt of gepland. Daarnaast maken we niet graag fouten. En door controle te hebben kunnen we dat grotendeels voorkomen…

De valkuil van een perfectionist

Eigenlijk is er maar één manier de beste manier volgens jou – en dat is jouw manier.

• • Je trekt alle verantwoordelijkheid naar je toe. Je wordt stug en star in hoe dingen moeten, ongezellig en bent niet meer flexibel . Je staat niet meer open voor anderen, want je hebt je mening (oordeel?) al klaar.
  • Sta open voor anderen, misschien pakt het verrassend uit! Als je wat relaxter wordt over hoe dingen (moeten) gaan scheelt het sowieso een hoop stress. Daarnaast geef je anderen ook de kans om verantwoordelijkheid te nemen, in plaats van het voortaan maar bij jou neer te leggen (aangezien jij het altijd beter weet).
  • Maar wie zegt dat jouw manier de beste manier is, of de enige manier? Geef je partner of mensen in je omgeving de ruimte om ook dingen op hun eigen manier aan te pakken.

Als je to-do af is, dan pas kun je echt ontspannen als perfectionist!

• • Je mist waar het om gaat. Als je constant vooruit blijft kijken en bezig bent met wat er straks nog moet, dan ga je voorbij aan ontzettend mooie momenten! Je zal terugkijken en denken waarom heb ik niet meer van die mooie momenten genoten!
  • Werk niet in lijstjes die je af moet strepen, maar probeer juist te genieten van alle momenten, juist in het hier en nu. Een beetje mindfulness komt hier om de hoek kijken.
  • Tip, gooi het eens om. Ga eerst rustig zitten, drink je koffie/ thee nu het nog warm is. Ga zitten , adem een paar keer rustig in en uit en staar door het raam. Geniet van het moment.
  • Druk zijn en druk doen werkt verslavend. Iets afvinken geeft een lekker shotje dopamine.
    Momentje niets aan het doen? Lekker telefoon op je telefoon kijken en hoppa, weer dat shotje. 
  • Voel je onrust? Prima, voel het maar. Het hoeft niet altijd goed te voelen. Dingen mogen best schuren. Let maar op, je went er vanzelf aan. Ook de onrust gaat voorbij en dan komt de ontspanning. Je moet door de verslaving heen.
  • Maar wanneer is die to do echt helemaal af? Eerlijk, er is altijd wel iets wat je nog eventjes kan doen. En als de ene lijst af is, duikt de volgende pop up in je hoofd op.

Je raakt jezelf kwijt. Wanneer je als perfectionist wie je bent af laat hangen van wat je doet. 

• • Je ziet door de bomen het bos niet meer en alles wordt even belangrijk en urgent. Dit doet veel met je energie en met je headspace. Er blijft weinig ruimte over voor jou, voor ontspanning, voor geintjes en plezier.
  • Toen de kinderen klein waren deed ik eerst als een gek alle ‘klussen’ van mijn lijstje, om vervolgens afgepeigerd te gaan zitten, net aan mijn koude koffie te beginnen en dan weer op te moeten staan omdat mijn zoontje eerder wakker werd dan gepland. Jammer! En daarnaast megavermoeiend. 
  • Wat is echt belangrijk voor jou? Je moet niet hard werken voor waardering van de buitenwereld, maar wel omdat je het graag wilt doen voor jezelf. Ga na, doe je iets voor jezelf, of voor de buitenwereld, of omdat jij denkt dat de buitenwereld dat van jou verwacht?
  • Wat zegt een rommelig huis volgens jou over jou?
  • Jij kunt niet alle problemen oplossen en piekeren is geen oplossing voor een probleem. Aan sommige zorgen kan je wat doen. Ben je aan het piekeren of denk je functioneel na? Soms is gewoon aanpakken de beste aanpak om iets op te lossen. En soms is eerst afstand nemen, aanwezig zijn in het moment precies wat je nodig hebt voor een heldere oplossing! Niet harder nadenken en werken, maar beter je best doen in loslaten. Op sommige zorgen heb je gewoon geen invloed. Laat het los!

Wordt de imperfecte perfectionist!

Je kunt pas de perfecte moeder zijn als je hebt geaccepteerd dat die niet bestaan. En doe je het niet voor jezelf, doe het dan voor je kinderen. Want als jij van jezelf eist dat je perfect bent, eis je dat ook van hen. En is dat iets wat je voor wil leven en door wil geven? Dat zij alleen goed genoeg zijn als ze perfect zijn? En dat iets eigenlijk nooit goed genoeg is en altijd beter kan…

Gebruik je perfectionisme als brandstof om de juiste dingen te doen en laat het resultaat los. Koppel je eigenwaarde niet (langer) aan de prestaties die je neerzet, maar koppel je eigenwaarde aan trouw zijn aan jezelf. Dichtbij jezelf blijven en jouw echte waarden!

Een opgeruimd huis is misschien een voorwaarde voor jou om je rustig te voelen. Maar niet het meest waardevolle in je leven hoop ik! Als je later terugkijkt op je leven, ben je dan trots dat je altijd een opgeruimd huis had, maar wel altijd moe was? Of  ben je trots dat je op de juiste momenten gas gaf en op de juiste momenten aandacht had voor het allerbelangrijkste in je leven: jijzelf en er oprecht en bewust zijn voor je kinderen! 

Valkuil en risico van een perfectionist

• Je was van plan even een kopje thee te maken en daarna op de bank te ploffen, maar opeens sta je de vaatwasser uit te ruimen en de gootsteen te poetsen. Van dit constante streven naar verbetering of perfectie, voelen we ons vaak opgejaagd, moe en gestrest.

• Het is nooit genoeg voor de perfectionist. Hoe meer we streven, hoe meer we focussen op wat we nog niet hebben. Dat wordt door onze hersenen vergroot en benadrukt (wat je aandacht geeft, groeit). Van deze chronische ontevredenheid wordt je echt geen leuker mens.

• Je verliest jezelf in de tijd en in te detailgericht zijn. Je wilt een kwaliteit leveren waar niet om gevraagd wordt en haal er heel veel bij. Zonde wat anderen zitten er wellicht helemaal niet op te wachten. Zeg nou zelf, ben je liever bij een moeder/ vriendin die alles tip top voor elkaar heeft, nooit iets fout doet en het altijd beter doet dan anderen, of ben je liever bij iemand met wie je kan lachen, waar dingen wel eens fout lopen en waar er ruimte is voor creativiteit en “georganiseerde” chaos?

4 praktische tips en trucs voor de perfectionist: Van valkuil naar kwaliteit

1. Van perfectionisme naar tevredenheid
   Kun je de lat wat lager leggen? Leren streven naar een optimale balans? In plaats van een perfect opgeruimd huis, perfect luisterende kinderen en altijd perfect functioneren op je werk- zou je meer kunnen genieten als je de lat lager legt! Streef niet naar een volmaakt leven, maar naar een tevreden leven.

2. Maak bewuste keuzes – Moet ik dit nu doen?
   Stel jezelf hardop de volgende vragen, waarbij je telkens de klemtoon verandert. Print deze vragen desnoods uit en hang ze op als reminder.
   * Moet ik dit nu doen?
   * Moet ik dit nu doen?
   * Moet ik dit nu doen?
   * Moet ik dit nu doen?
   * Moet ik dit nu doen?
   Bij welke vraag kwam je erachter dat jij het niet nu hoeft te doen?

3. Wees opmerkzaam, train jezelf in aandachtig en waarachtig zijn.
   Merk op wanneer je je gestrest voelt. Dit kun je merken aan: een snellere ademhaling, opgetrokken schouders, gespannen kaken, gebalde vuisten, een frons. Ben je gestrest? Doe een ademhalingsoefening om jezelf te kalmeren: leg een hand op je buik en laat na de uitademing een pauze vallen. Zeg in je hoofd ‘in’ als je inademt en ‘uit’ als je uitademt.

4. Vraag om hulp/ accepteer hulp.
   Ja je kan het zelf- en ja je kan het alleen. Maar betekend dat ook dat het alleen moet? Hoe fijn is het om een ander toe te laten.  
   Het levert je zoveel op: rust, verbinding, tijd voor jezelf of je gezin…